suleymanfatih/gentoo-linux kurulumu.md

## gentoo-linux kurulumu.md

      
    Raw
  

              gentoo-linux kurulumu.md
            
          
Bölüm
Dosya Sistemi
Boyut
Açıklama


UEFI:
/dev/sda1
FAT32
~512 MB – 1 GB
EFI System Partition (ESP) – UEFI firmware’in önyükleme yapacağı bölüm. FAT32 formatlanır. Birden fazla OS varsa ortak kullanılabilir.


BIOS:
/dev/sda1
ext4 veya xfs
~128 MB – 1 GB
Boot bölümü (isteğe bağlı) – BIOS sistemlerde /boot olarak kullanılır. Ayrı bir boot bölümü, özellikle şifreli disk senaryolarında avantajlıdır. GPT+BIOS kullanımında bu bölüm BIOS Boot Partition olarak da işaretlenebilir.


/dev/sda2
Linux swap
RAM boyutu (≥4 GB)
Takas (Swap) bölümü – RAM yetersiz kaldığında kullanılır. RAM’in 1–2 katı önerilir (hibernation için RAM kadar veya daha fazla).


/dev/sda3
ext4 (root)
Kalan tüm alan
Root ( / ) bölümü – Tüm sistem dosyaları burada yer alır. Gentoo’da /home gibi bölümler kullanıcıya göre ayrıca ayrılabilir. ext4 dışında XFS, Btrfs vb. dosya sistemleri de tercih edilebilir.


🧹 Dosya Sistemlerini Biçimlendirme

EFI Bölümü (UEFI sistemler için FAT32):
mkfs.fat -F 32 /dev/sda1  # /dev/sda1'i FAT32 yap

BIOS Boot Bölümü (isteğe bağlı, ext4 olarak):
mkfs.ext4 /dev/sda1  # BIOS modda /boot olarak kullanacağımız bölüm

Root ( / ) Bölümü:
mkfs.ext4 /dev/sda3  # Root ( / ) bölümü

Swap Bölümü:
mkswap /dev/sda2             # Swap alanını oluştur
swapon /dev/sda2             # Swap'ı etkinleştir
📦 3. Temel Sistem Kurulumuna Hazırlık (Montaj ve Stage3)

Root bölümünü bağla:

mount /dev/sda3 /mnt/gentoo  # Root bölümünü /mnt/gentoo yoluna bağla

Ayrı bir boot bölümü varsa:

mkdir /mnt/gentoo/boot
mount /dev/sda1 /mnt/gentoo/boot  # BIOS mod için /boot mount (ayrı boot kullandıysanız)

UEFI sistemlerde EFI bölümü bağlama:

mkdir -p /mnt/gentoo/boot/efi
mount /dev/sda1 /mnt/gentoo/boot/efi  # UEFI mod için /boot/efi mount

Stage3 Arşivini İndirme:

cd /mnt/gentoo
links https://www.gentoo.org/downloads/  # Gentoo Downloads sayfasına gidin
veya:
wget https://example.org/path/to/stage3.tar.xz  # Stage3 linkini manuel gir

Stage3 Arşivini Açma:

tar xpvf stage3-amd64-openrc-2025MMDD.tar.xz --xattrs-include='*.*' --numeric-owner
🔧 4. Chroot Ortamına Geçiş ve Portage Yapılandırması

🔧 4.1 DNS Ayarları:

cp --dereference /etc/resolv.conf /mnt/gentoo/etc/

🔧 4.2 Sistem Dosyalarını Bağla (proc, sys, dev):

mount -t proc /proc /mnt/gentoo/proc
mount --rbind /sys /mnt/gentoo/sys
mount --rbind /dev /mnt/gentoo/dev

🔧 4.3 (UEFI Sistemlerde) efivars bağla:

mount -t efivarfs efivarfs /mnt/gentoo/sys/firmware/efi/efivars

🔧 4.4 Chroot Ortamına Geç:

chroot /mnt/gentoo /bin/bash
source /etc/profile
export PS1="(chroot) $PS1"
🔧 4.2 Gentoo Profili Seçimi

eselect profile list           # Mevcut profilleri listele
eselect profile set 2         # Örneğin "desktop" içeren profili seç

Not: Masaüstü için genellikle default/linux/amd64/xx.x/desktop profili önerilir.

emerge --ask --update --deep --newuse @world

Sistemi profil seçimine göre optimize eder, gerekli USE bayraklarını uygular.


🔧 4.3 Temel Yapılandırmalar: Locale, Zaman Dilimi, Ağ

Zaman Dilimi Ayarla:

echo "Europe/Istanbul" > /etc/timezone
emerge --config sys-libs/timezone-data

Dil ve Yerel Ayarlar:

/etc/locale.gen dosyasına şunları ekleyin:
en_US.UTF-8 UTF-8
tr_TR.UTF-8 UTF-8

locale-gen
eselect locale list
eselect locale set 2
env-update && source /etc/profile

Not: Sistem dilini ve karakter kodlamasını belirler.


Hostname Ayarla:

echo "gentoo-i3" > /etc/conf.d/hostname

Ağ Ayarları:

echo 'config_eth0="dhcp"' > /etc/conf.d/net
ln -s /etc/init.d/net.lo /etc/init.d/net.eth0
rc-update add net.eth0 default

Not: DHCP üzerinden otomatik IP alımı sağlar.


Root Şifresi Belirle:

passwd

🔧 4.4 Gerekli Sistem Araçları (İsteğe Bağlı)

emerge --ask app-admin/syslog-ng
rc-update add syslog-ng default

Sistem günlüklerini kaydeder.

emerge --ask sys-process/cronie
rc-update add cronie default

Zamanlanmış görevler için cron servisi.

emerge --ask e2fsprogs xfsprogs ntfs3g exfatprogs

Dosya sistemleri desteği (ext4, XFS, NTFS, exFAT)

🧠 5. Çekirdek (Kernel) Kurulumu

🧠 5.1 Kernel Kaynaklarını Kurma

emerge --ask sys-kernel/gentoo-sources sys-kernel/genkernel
ls -l /usr/src/linux

Çekirdek kaynakları kurulur, /usr/src/linux sembolü doğru versiyona işaret eder.


🧠 5.2 Genkernel ile Otomatik Kernel Derleme

genkernel all

Sistem taranır, initramfs ve kernel otomatik oluşturulur.


🧠 5.3 (İsteğe Bağlı) Manuel Kernel Yapılandırma

cd /usr/src/linux
make menuconfig
make -j$(nproc) && make modules_install
make install

Kernel opsiyonlarını kendin seçersin. make install sonunda /boot içine kernel yüklenir.


🧬 6. CPU Mikrocode Güncellemelerinin Kurulumu

Mikrocode paketlerini kur:

echo 'sys-firmware/intel-microcode intel-ucode' >> /etc/portage/package.license
emerge --ask sys-kernel/linux-firmware sys-firmware/intel-microcode

Intel/AMD için uygun mikrocode paketleri kurulur.

Mikrocode'u initramfs'e göm (genkernel için):

genkernel --microcode initramfs

🚀 7. Önyükleyici (Bootloader) Kurulumu – GRUB

emerge --ask sys-boot/grub:2
BIOS (Legacy) için:

grub-install --target=i386-pc /dev/sda
UEFI için:

grub-install --target=x86_64-efi --efi-directory=/boot/efi --bootloader-id="Gentoo"

UEFI sistemlerde GRUB NVRAM’a kaydedilir.

GRUB yapılandırmasını oluştur:

grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg

GRUB tüm çekirdekleri ve initramfs’leri tarayıp yapılandırma dosyasını oluşturur.


Kurulumu Bitir, Chroot’tan Çık

exit                        # chroot’tan çık
umount -l /mnt/gentoo/dev{/shm,/pts,} 2>/dev/null
umount -l /mnt/gentoo/sys 2>/dev/null
umount /mnt/gentoo/boot/efi  # varsa EFI
umount /mnt/gentoo/boot      # ayrı boot varsa
umount /mnt/gentoo

Sistemi kapat, snapshot alabilir, reboot edebilirsin.

🧪 8. İlk Açılış Sonrası Yapılacaklar

ifconfig -a
# veya
ip a
# Ağ arayüzünü ve IP'yi kontrol et
rc-service net.eth0 start
# Ağ servisini başlat (gerekirse)
useradd -m -G users,wheel,audio,video,portage -s /bin/bash gentoo-kullanici
passwd gentoo-kullanici
# Normal kullanıcı oluştur
logout
# Kullanıcıdan çık
whoami
# Yeni kullanıcıda giriş kontrolü
emerge --ask app-admin/sudo
# Sudo kurulumu
echo '%wheel ALL=(ALL:ALL) ALL' >> /etc/sudoers
# sudo yetkisi ver

🖥️ 9. Grafik Arayüz (X11) ve Sürücülerin Kurulumu

emerge --info | grep USE= | grep X
# USE="X" aktif mi kontrol et
portageq envvar VIDEO_CARDS
# Mevcut video ayarını kontrol et
VIDEO_CARDS="intel i965 iris"
# Intel GPU için önerilen ayar
VIDEO_CARDS="nouveau"
# Açık kaynak NVIDIA sürücüsü
VIDEO_CARDS="nvidia"
# Kapalı kaynak NVIDIA sürücüsü
VIDEO_CARDS="intel nvidia"
# Hibrit yapı için iki sürücü birlikte
VIDEO_CARDS="amdgpu radeonsi"
# Yeni nesil AMD GPU için
portageq envvar INPUT_DEVICES
# Giriş cihazları ayarı kontrol
INPUT_DEVICES="libinput"
# Touchpad/klavye için önerilen ayar
emerge --ask x11-base/xorg-server x11-base/xorg-drivers
# X sunucusu kurulumu
emerge --ask x11-apps/xinit x11-apps/xclock xterm twm
# X test ortamı kurulumu (opsiyonel)
startx
# X başlat

🖥️ 9.2 NVIDIA Sürücüsü Kurulumu

eselect opengl list
eselect opengl set nvidia
# OpenGL sağlayıcısını seç

🖥️ 9.3 AMD Sürücüsü Kurulumu

VIDEO_CARDS="amdgpu radeonsi"
# AMD sürücüsü örneği

🧱 10. i3 Pencere Yöneticisinin Kurulumu

emerge --ask x11-wm/i3
# i3 kurulumu
emerge --ask x11-misc/dmenu
# Menü aracı
emerge --ask x11-misc/i3status
# Durum çubuğu aracı
emerge --ask x11-misc/i3blocks
# Alternatif durum çubuğu aracı
1. i3lock (Ekran Kilidi):
emerge --ask x11-misc/i3lock
2. Arka Plan Ayarı:
feh --bg-scale /path/to/wallpaper
3. Terminal Emülatörü (xterm veya alacritty önerilir):
emerge --ask x11-terms/alacritty
4. Ses Kontrolü:
emerge --ask media-sound/pavucontrol media-sound/pamixer
5. Ağ Yöneticisi (Wi-Fi için NetworkManager):
emerge --ask net-misc/networkmanager
rc-update add NetworkManager default
6. D-Bus ile i3 Başlatmak için .xinitrc:
exec dbus-launch --exit-with-session i3

🎨 11. i3 Yapılandırması ve Tema Giydirme

7. Nord Temalı Paketler:
emerge --ask x11-terms/alacritty x11-misc/picom media-gfx/maim sys-apps/light \
x11-misc/imwheel x11-misc/nitrogen sys-auth/polkit-gnome x11-misc/xclip \
lxde-base/lxappearance gnome-base/nemo
8. Tema Klonlama:
cd ~
git clone https://github.com/sarveshspatil1111/i3wm-nord.git
cd i3wm-nord
9. Yapılandırma Dosyalarını Kopyala:
mkdir -p ~/.config/i3
cp -r i3/config ~/.config/i3/config

mkdir -p ~/.config/i3status
cp -r i3status/config ~/.config/i3status/config

mkdir -p ~/.config/alacritty
cp -r alacritty/alacritty.yml ~/.config/alacritty/
10. Font Kurulumu:
mkdir -p ~/.local/share/fonts
cp fonts/OperatorMono_Nerd_Font/*.ttf ~/.local/share/fonts/
fc-cache -fv
11. Tema ve Simge Kurulumu:
mkdir -p ~/.themes ~/.icons
cp -r themes/NordArc-Theme ~/.themes/
cp -r icons/NordArc ~/.icons/
12. Duvar Kağıdı Kopyalama:
mkdir -p ~/Pictures
cp wallpapers/Homescreen.png ~/Pictures/
13. Light için SUID ayarı:
sudo chmod +s $(which light)
🎨 11.3 i3 Config Dosyasının İncelenmesi ve Özelleştirilmesi

Config dosyasını açmak için:
nano ~/.config/i3/config
Önemli Ayarlar


Mod Tuşu
set $mod Mod4
Mod4: Windows tuşu. Alternatif olarak Mod1 (Alt) da olabilir.


Kısayollar

$mod+Enter: terminal açar.
$mod+d: dmenu/rofi açar.
$mod+h/j/k/l: yön tuşları.
$mod+Shift+OkTuşları: pencere taşıma.
$mod+f: fullscreen.
$mod+Shift+q: pencere kapatma.
$mod+Shift+r: config reload.
$mod+Shift+e: çıkış.


Workspace Geçişi

$mod+1 → $mod+9: workspace geçiş.
$mod+Shift+num: pencereyi taşı.


🎨 11.4 i3 Ortamının Test Edilmesi

Mod+Shift+r
komutu ile i3'ü yeniden başlat. Masaüstünde NetworkManager applet’i, ses simgesi ve terminal görmelisin.

✅ 12. Son Kontroller ve İpuçları


Otomatik Giriş
echo "exec i3" >> ~/.bash_profile


Güncellemeler
emerge --sync
emerge -uDU @world


USE Bayrakları

/etc/portage/make.conf
/etc/portage/package.use


Performans

MAKEOPTS="-jN"  → N = çekirdek sayısı


Kaynaklar

Gentoo Wiki
Gentoo Handbook (AMD64)
i3wm GitHub


Bu bölümde, i3 yapılandırmasının incelenmesi, config özelleştirmeleri, performans ve son kontroller yer alır.
Bölüm	Dosya Sistemi	Boyut	Açıklama
UEFI: /dev/sda1	FAT32	~512 MB – 1 GB	EFI System Partition (ESP) – UEFI firmware’in önyükleme yapacağı bölüm. FAT32 formatlanır. Birden fazla OS varsa ortak kullanılabilir.
BIOS: /dev/sda1	ext4 veya xfs	~128 MB – 1 GB	Boot bölümü (isteğe bağlı) – BIOS sistemlerde `/boot` olarak kullanılır. Ayrı bir boot bölümü, özellikle şifreli disk senaryolarında avantajlıdır. GPT+BIOS kullanımında bu bölüm BIOS Boot Partition olarak da işaretlenebilir.
/dev/sda2	Linux swap	RAM boyutu (≥4 GB)	Takas (Swap) bölümü – RAM yetersiz kaldığında kullanılır. RAM’in 1–2 katı önerilir (hibernation için RAM kadar veya daha fazla).
/dev/sda3	ext4 (root)	Kalan tüm alan	Root ( / ) bölümü – Tüm sistem dosyaları burada yer alır. Gentoo’da `/home` gibi bölümler kullanıcıya göre ayrıca ayrılabilir. ext4 dışında XFS, Btrfs vb. dosya sistemleri de tercih edilebilir.
No results found